Önemli Bilgilendirme
Bu web sitesinde yer alan kıdem tazminatı hesaplama aracı yalnızca bilgilendirme amacıyla sunulmaktadır. Hesaplama sonuçları, resmi kurumlar veya mahkemeler nezdinde bağlayıcılık taşımaz.
Kullanıcıların elde ettiği sonuçlar, genel hesaplama formüllerine dayanmaktadır ve kişisel durumlarını yansıtmayabilir. Hatalı veri girişi, yasal değişiklikler veya özel durumlar nedeniyle farklılık gösterebilir.
Sitemiz, hesaplama sonuçlarına dayanarak yapılan işlemlerden veya doğabilecek hak kayıplarından sorumlu tutulamaz.
Kıdem Tazminatı Nedir? Kimler Hak Eder, Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı, iş sözleşmesi kanunda öngörülen hallerden biri ile sona eren ve kanunda öngörülen en az sürenin üstünde çalışmış olan işçiye veya ölümü halinde kanuni mirasçılarına, işveren tarafından ödenen ve miktarı işçinin çalışma süresi ve ücretine göre belirlenen paradır. Belirtmek gerekir ki, aşağıda inceleyeceğimiz kıdem tazminaZna ilişkin 1475 sayılı İş Kanununun 14. maddesi sadece 4857 sayılı iş Kanununun kapsamına giren işçiler hakkında uygulanır.
Kıdem Tazminatı Koşulları
İş sözleşmesinin sona erdiği her durumda işçi kıdem tazminatı talep edemez. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabileceği haller kanunda açıkça belirtilmiştir. Bu nedenle işçinin kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmesinin ilk koşulu, iş sözleşmesinin Kanunda öngörülen hallerden biri ile sona ermiş olmasıdır. 4857 sayılı İş Kanunu, kıdem tazminatına ilişkin düzenlemeleri emredici hale getiren 1475 sayılı İş Kanununun 98. maddesindeki hükmünü saklı tutmamıştır. Dolayısıyla artık toplu iş sözleşmesinin ya da iş sözleşmesinin tarafları,1475 sayılı İş Kanununu madde 14'te öngörülen sona erme nedenleri dışında kalan bir sebeple iş sözleşmesinin sona ermesi halinde de işçinin kıdem tazminatına hak kazanacağını kararlaştırabilirler.
Kıdem tazminatı ödenebilmesi için iş sözleşmesinin belirli veya belirsiz süreli olmasının bir önemi yoktur. Bununla birlikte belirli süreli iş sözleşmelerinde sürenin dolması halinde işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanamaz.
İşçiye Kıdem Tazminatı Almaya Hak Kazandıran Sona Erme Halleri
- İş Sözleşmesinin Fesih Olmaksızın Sona Ermesi
- İş Sözleşmesinin Fesih İle Sona Ermesi
- İş akdinin belirli nedenlerle sona ermesi
- Bildirimli Fesih
- İşçinin Kanunda Öngörülen En Az Süre Kadar Çalışmış Olması
- İşçinin Aynı İşverenin Aynı veya Değişik İşyerlerinde Çalışması Halinde Kıdem Süresinin Belirlenmesi
- İşçinin Değişik Kamu Kuruluşlarında çalışması Halinde
Kıdem Süresinin Belirlenmesi
- İşyerinin Devri Halinde İşçinin Kıdem Süresinin Belirlenmesi
- Mevsimlik İşte Çalışan İşçinin Kıdem Süresinin Belirlenmesi
- Kısmi Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışan İşçinin Kıdem Süresinin Belirlenmesi
- Alt İşveren İşçisinin Kıdem Süresinin Belirlenmesi
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı almaya hak kazanan işçiye işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her
geçen tam yıl için otuz günlük ücreti tutarınca kıdem tazminatı ödenir. İşçiye bir yıldan artan süreler (altı ay,
sekiz ay gibi) için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır (1475 İşK.14/1). Her tam yıl için öngörülen otuz günlük
süre, iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir (1475 İşK.14/2).
Kıdem tazminatı işçinin son ücreti üzerinden hesaplanır. Bu ücret brüt ücret yani vergi, sigorta primi gibi
kesintiler yapılmadan önceki ücrettir.
Örnek: 10 yıl boyunca aynı işyerinde çalışan ve brüt maaşı 40.000 TL olan bir işçi için kıdem tazminatı:
40.000 TL × 10 yıl = 400.000 TL
Kıdem tazminaN miktarının belirlenmesinde geniş anlamda ücret (giydirilmiş ücret) esas alınır. Asıl ücretten başka para ve para ile ölçülebilen sözleşmeden ve kanundan doğan ikramiye, prim,
yakacak, gıda, giyim, aile, çocuk, konut yardımı gibi çıkarlar da kıdem tazminatı miktarının belirlenmesinde göz önünde tutulur.
Parça başına, akort, götürü ve yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde, son bir yıllık süre
içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama
ücret, kıdem tazminatının hesabında esas alınır.
Ancak işçinin ücretinde son bir yıl içinde değişiklik yapıldığı takdirde, tazminata esas ücret, işçinin
işten ayrılma tarihi ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücret aynı süre içinde çalışılan
günlere bölünerek bulunur.
Kıdem Tazminatında Tavan Uygulaması
Devlet, kıdem tazminatı ödemelerinde bir tavan ücret belirlemiştir. Bu tavan, memur maaş katsayısına bağlı olarak yılda iki kez (Ocak ve Temmuz) güncellenir. İşçinin brüt maaşı bu tavanı geçse dahi ödenebilecek kıdem tazminatı bu sınırla sınırlıdır.
Belirtmek gerekir ki, kıdem tazminatı üst sınırının aşılmasının yaptırımını düzenleyen 1475 sayılı İş Kanununun 98. maddesinin yürürlükten kaldırılmış olması, tarafların sözleşme ile kıdem tazminatı üst sınırını kaldırabilmelerine veya yükseltebilmelerine imkan sağlamıştır. Bir diğer deyişle kıdem tazminatının üst sınırına ilişkin düzenleme mutlak emredici olmaktan çıkmıştır.
Yargıtay ise kıdem tazminatı tavanına ilişkin hükmün mutlak emredici niteliğini koruduğu görüşündedir. Kıdem tazminaZnın hesabında dikkate alınması gereken tavan miktarı iş sözleşmesinin sona erdiği tarih esas alınarak belirlenir. İş sözleşmesinin bildirim süresine ilişkin ücretin peşin ödenerek feshi halinde bildirim
süresi içinde gerçekleşen tavan artışı da işçi hakkında uygulanır.
Sık Sorulan Sorular
1. İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir mi?
Genel olarak istifa eden işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Ancak haklı fesih nedenlerinden biri varsa bu durumda tazminat hakkı doğar.
2. Kıdem Tazminatı Ne Zaman Ödenir?
İş sözleşmesinin sona erdiği tarih itibariyle işverenin makul süre içinde kıdem tazminatını ödemesi gerekir. Aksi halde işçi yasal yollara başvurabilir.Kıdem tazminatına uygulanacak faizin başlangıcı, iş sözleşmesinin sona
erme veya işçinin ölüm tarihidir.
2. Kıdem Tazminatı Alan İşçi Gelir Vergisi Öder Mi?
İş Kanunu hükümlerine göre hesap edilen kıdem
tazminatı gelir vergisinden bağışıktır. Bu sebeple kıdem tazminatı ödemesi alan işçinin gelir vergisi ödemesine gerek yoktur.
Sonuç
Kıdem tazminatı, işçilerin emeklerinin karşılığını güvence altına alan önemli bir haktır. İşçilerin haklarını tam olarak bilmeleri ve gerektiğinde hukuki destek almaları büyük önem taşır.
Unutmayın: Kıdem tazminatıyla ilgili her durum kendine özgüdür ve güncel mevzuat takip edilmelidir.